Thỏa thuận chi trả giảm phát thải khí nhà kính vùng Bắc Trung Bộ, được ký ngày 22 tháng 10 năm 2020 giữa Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và Ngân hàng Tái thiết và Phát triển quốc tế (IBRD). Giảm phát thải là lượng khí carbon dioxide (CO2) được giảm, hấp thụ hoặc được lưu giữ do các hoạt động quản lý, bảo vệ rừng tự nhiên trong khu vực giảm phát thải khí nhà kính chênh lệch so với mức tham chiếu được xác định trong ERPA, được tính theo tấn CO2. Theo đó, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chuyển quyền sở hữu lượng giảm phát thải khí nhà kính từ rừng tự nhiên cho Quỹ Đối tác Các - bon Lâm nghiệp ủy thác qua Ngân hàng Tái thiết và Phát triển quốc tế theo ERPA giai đoạn 2018-2024 (gồm lượng giảm phát thải ký kết 10,3 triệu tấn CO2 và lượng giảm phát thải bổ sung tối đa 5 triệu tấn CO2 (nếu có)) với tổng giá trị khoảng là 51,5 triệu USD. Ngày 28/12/2022, Chính phủ ban hành Nghị định số 107/2022/NĐ-CP Về thí điểm chuyển nhượng kết quả giảm phát thải và quản lý tài chính thỏa thuận chi trả giảm phát thải khí nhà kính vùng Bắc Trung Bộ (Thừa Thiên - Huế, Quảng Trị, Quảng Bình, Hà Tĩnh, Nghệ An và Thanh Hoá). Nguồn thu từ ERPA là nguồn thu từ dịch vụ môi trường rừng đối với loại hình dịch vụ hấp thụ và lưu giữ Các-bon của rừng, giảm phát thải khí nhà kính từ hạn chế mất rừng và suy thoái rừng, quản lý rừng bền vững, tăng trưởng xanh theo quy định của Luật Lâm nghiệp được chi trả theo quy định tại Nghị định này.
Ban quản lý Khu bảo tồn thiên nhiên Đakrông (BQL) là một trong những chủ rừng được hưởng lợi từ nguồn ERPA, sử dụng nguồn tài chính này để thực hiện các công tác nhằm hạn chế mất rừng và suy thoái rừng, quản lý rừng bền vững, tăng trưởng xanh theo quy định. Năm 2024, BQL đã tiến hành thực hiện thỏa thuận quản lý rừng (giao khoán bảo vệ rừng) cho 4 cộng đồng với tổng diện tích 5.707,920 ha và hỗ trợ phát triển sinh kế cho 21 cộng đồng thuộc 7 xã vùng đệm với tổng kinh phí 4.383.168.000 đồng. Chương trình chi trả giảm phát thải khí nhà kính vùng Bắc Trung Bộ (ERPA) là nguồn lực có ý nghĩa đáng kể và kịp thời cho công tác quản lý, bảo vệ và phát triển rừng, giúp cho BQL giảm bớt gánh nặng trong việc hỗ trợ cho người dân các xã vùng đệm tạo công ăn việc làm, tăng thu nhập nhằm ổn định đời sống, đây là nguồn thu nhập đáng kể giúp nâng cao đời sống, giảm thiểu áp lực phải khai thác rừng để sinh sống. Tham gia vào chương trình ERPA không chỉ tạo công ăn việc làm, nâng cao thu nhập, gắn kết cộng đồng mà còn tạo ra mạng lưới hợp nhất giữa các hộ gia đình và địa phương trong công việc bảo vệ tài nguyên thiên nhiên. Từ đó, sự kết hợp và ý thức cộng đồng được tăng cường, xây dựng niềm tin giữa cộng đồng với Ban quản lý Khu bảo tồn thiên nhiên Đakrông và chính quyền địa phương trong quá trình quản lý và phát triển rừng bền vững. Góp phần phát triển hạ tầng và dịch vụ cộng đồng từ một phần lợi ích tài chính của chương trình ERPA được tái sinh trong từ các Công trình hỗ trợ phát triển sinh kế cộng đồng như cải thiện hệ thống đường giao thông, nhà văn hóa cộng đồng và các dịch vụ cộng đồng khác. Điều này giúp nâng cao chất lượng cuộc sống, cải thiện các dịch vụ xã hội và tạo điều kiện thuận lợi hơn cho hoạt động kinh tế - xã hội của người dân góp phần giảm thiểu các tệ nạn xã hội, bạo lực gia đình xuất phát từ không có việc làm và không có thu nhập của đồng bào dân tộc thiểu số.
Chương trình ERPA chính là giải pháp tối ưu và hiệu quả giúp BQL có thêm nguồn kinh phí để hỗ trợ cộng đồng, giải quyết được một phần mâu thuẫn giữa phát triển kinh tế xã hội gắn với quản lý bảo vệ rừng, đặc biệt là phát huy được nguồn nhân lực tại địa phương vào công tác quản lý bảo vệ rừng thông qua hoạt động giao khoán bảo vệ rừng, đóng góp vào nỗ lực bảo vệ khí hậu và một số tài nguyên quý giá cho thế hệ tương lai.
Phan Thị Loan - BQL KBTTN Đakrông