"Trồng rừng không đốt” để phát triển rừng bền vững

Thứ hai - 13/10/2025 04:47

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng diễn biến phức tạp, việc phát triển rừng theo hướng bền vững không chỉ là yêu cầu cấp thiết của ngành lâm nghiệp mà còn là trách nhiệm chung của toàn xã hội. Tuy nhiên, một trong những thói quen lâu đời của người trồng rừng xử lý thực bì bằng cách đốt sau khai thác đang trở thành rào cản lớn đối với mục tiêu này.

Trồng rừng không đốt nhằm phát triển rừng bền vững tại tỉnh Quảng trị

Phương pháp đốt thực bì vốn được người dân sử dụng phổ biến vì tính tiện lợi như dễ dàng làm sạch mặt bằng, thuận tiện cho việc sử dụng máy móc đào hố trồng cây, và theo quan niệm truyền thống, tro từ thực bì có thể bổ sung dinh dưỡng cho đất. Nhưng thực tế lại cho thấy nhiều hệ lụy nghiêm trọng. Việc đốt thực bì không chỉ tiềm ẩn nguy cơ cháy rừng, gây ô nhiễm không khí mà còn phá vỡ cấu trúc đất, tiêu diệt hệ vi sinh vật có lợi, làm giảm khả năng thấm và giữ nước, khiến đất trơ trụi, dễ bị xói mòn khi gặp mưa lớn. Hậu quả là cây rừng sinh trưởng kém, năng suất giảm, chất lượng gỗ thấp và đặc biệt là môi trường sinh thái bị tổn hại nghiêm trọng.
Ông Lê Tài Hạnh-một người trồng rừng thâm niên tại xã Hiếu Giang đã từ bỏ phương pháp đốt thực bì hơn một thập kỷ nay. Thay vì đốt, ông thuê máy móc vào múc gốc cũ, xới đất, chuẩn bị mặt bằng để trồng lại rừng. Theo ông, việc không đốt thực bì giúp giữ lại lớp mùn, bảo vệ hệ vi sinh vật trong đất, từ đó cây rừng phát triển tốt hơn, năng suất cao hơn và rủi ro cháy rừng cũng được loại bỏ.
Cùng quan điểm, ông Nguyễn Văn Lục- Giám đốc Hợp tác xã Thủy Đông cho biết, qua theo dõi thực tế, rừng trồng không đốt thực bì cho chất lượng gỗ và năng suất vượt trội so với rừng xử lý bằng cách đốt. Ngoài ra, việc đốt thực bì nếu không được kiểm soát chặt chẽ thì rất dễ xảy ra cháy lan, gây thiệt hại nghiêm trọng đến tài nguyên rừng và môi trường sống.
Phía Nam Quảng Trị hiện có hơn 249.000 ha rừng, trong đó gần 122.300 ha là rừng trồng. Mỗi năm, tỉnh trồng mới khoảng 8.000-10.000 ha rừng, nhưng có đến 70-90% diện tích được xử lý thực bì bằng cách đốt. Việc đốt thực bì không chỉ làm đất mất lớp hữu cơ, giảm khả năng giữ nước mà còn phát thải từ 480.000-600.000 tấn khí cacbon mỗi năm, góp phần vào biến đổi khí hậu toàn cầu. Đây là con số đáng báo động, đặt ra yêu cầu cấp thiết phải thay đổi phương pháp xử lý thực bì trong hoạt động trồng rừng.
Trước thực trạng đó, ngành Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Quảng Trị đang triển khai phương pháp xử lý thực bì sau khai thác rừng trồng theo hướng không đốt, thay vào đó là thu gom, phát dọn tại chỗ. Mục tiêu là mỗi năm có khoảng 2.000-3.000 ha diện tích trồng lại rừng sau khai thác được thực hiện theo phương pháp này, trong đó khoảng 500 ha sẽ được cấp chứng chỉ quản lý rừng bền vững, giúp giảm lượng phát thải cacbon khoảng 60 tấn/ha. Để thực hiện hiệu quả mục tiêu này, Sở đã yêu cầu các chủ rừng lớn, các nhóm hộ có chứng chỉ rừng, các doanh nghiệp và hợp tác xã trồng rừng tổ chức thực hiện nghiêm túc phương án quản lý rừng bền vững đã được phê duyệt. Đồng thời, tăng cường tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người dân về tác hại của việc đốt thực bì và lợi ích của phương pháp không đốt.
“Trồng rừng không đốt” không chỉ là một giải pháp kỹ thuật mà còn là định hướng phát triển mang tính chiến lược, góp phần xây dựng nền lâm nghiệp xanh, sạch, hiệu quả và bền vững. Khi người dân thay đổi tư duy, chính quyền hỗ trợ chính sách và ngành lâm nghiệp đồng hành về kỹ thuật, thì việc phát triển rừng bền vững sẽ không còn là mục tiêu xa vời mà sẽ trở thành hiện thực sống động trên từng cánh rừng Quảng Trị.

Tác giả: Anh Khoa