Bệnh cầu trùng do các loài ký sinh trùng thuộc giống Eimeria gây ra. Những ký sinh trùng này sống ký sinh trong đường ruột của gia cầm, phá hủy lớp niêm mạc ruột. Khi bị nhiễm bệnh, gia cầm sẽ có các biểu hiện như phân lẫn máu, phân loãng, màu nâu hoặc đỏ, còi cọc, chậm lớn, lông xù, bỏ ăn. Đặc biệt, sức đề kháng của vật nuôi bị giảm sút rõ rệt, khiến chúng dễ mắc thêm các bệnh kế phát như bệnh viêm đường hô hấp mãn tính, tụ huyết trùng, E.coli...
Thiệt hại do bệnh cầu trùng gây ra là rất lớn. Gia cầm mắc bệnh sẽ không hấp thụ được đầy đủ chất dinh dưỡng, dẫn đến tăng chi phí thức ăn mà hiệu quả chăn nuôi lại giảm. Tỷ lệ chết có thể lên đến 50% nếu không phát hiện và điều trị kịp thời. Ngoài ra, chất lượng sản phẩm cũng bị ảnh hưởng, thịt kém ngon, màu sắc không đẹp, tỷ lệ đẻ trứng giảm, từ đó làm giảm giá trị thương phẩm.
Bệnh cầu trùng lây lan chủ yếu qua đường miệng, thông qua việc gia cầm ăn phải thức ăn hoặc uống phải nước có chứa trứng cầu trùng (noãn bào). Những noãn bào này phát tán ra môi trường qua phân của con vật mắc bệnh, tồn tại rất lâu trong nền chuồng, máng ăn, máng uống, đặc biệt khi điều kiện môi trường ẩm ướt, vệ sinh kém.
Tuy nhiên, bệnh cầu trùng hoàn toàn có thể phòng ngừa và kiểm soát tốt nếu người chăn nuôi thực hiện đồng bộ các biện pháp an toàn sinh học. Trước hết, chuồng trại cần được vệ sinh sạch sẽ, khô ráo, thông thoáng, không để nền chuồng quá ẩm. Thức ăn, nước uống phải đảm bảo vệ sinh, không bị ô nhiễm. Mật độ nuôi cần hợp lý để hạn chế sự phát tán mầm bệnh.
Trong quá trình chăn nuôi, người nuôi nên sử dụng các loại thuốc phòng cầu trùng trộn vào thức ăn hoặc vaccine cầu trùng (nếu có điều kiện), đặc biệt trong giai đoạn gà con, gà hậu bị. Ngoài ra, cần theo dõi sức khỏe đàn gia cầm thường xuyên. Khi phát hiện dấu hiệu nghi ngờ, phải điều trị kịp thời bằng các thuốc đặc hiệu như Toltrazuril, Amprolium, Sulfadimidine... đồng thời kết hợp bổ sung vitamin và chất điện giải giúp vật nuôi hồi phục nhanh.
Đặc biệt, sau mỗi lứa nuôi, bà con cần thực hiện vệ sinh, tiêu độc khử trùng chuồng trại kỹ càng trước khi đưa đàn mới vào nuôi, nhằm tiêu diệt các mầm bệnh còn tồn lưu trong môi trường.
Nhìn chung, bệnh cầu trùng là một thách thức không nhỏ trong chăn nuôi gia cầm. Tuy nhiên, việc bà con áp dụng tốt các biện pháp phòng bệnh, đảm bảo vệ sinh thú y và quản lý chăn nuôi khoa học thì hoàn toàn có thể hạn chế tối đa thiệt hại do bệnh gây ra, góp phần nâng cao hiệu quả và bền vững cho nghề chăn nuôi.
Lê Tùng, Quang Hưng - TTKN