Quảng Trị là một tỉnh thuộc khu vực Bắc Trung Bộ có diện tích đất quy hoạch cho lâm nghiệp là 285.878 ha, diện tích rừng trồng sản xuất (bao gồm cả rừng ngoài ba loại rừng) là: 121.415 ha. Trong những năm qua, phong trào trồng rừng sản xuất đã và đang phát triển rộng khắp, bước đầu giải quyết việc làm tại chỗ cho hàng vạn lao động nông thôn, góp phần nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống cho người làm nghề rừng. Xác định thế mạnh về điều kiện tự nhiên, đất đai, nguồn lao động và thị trường, ngành Nông nghiệp và PTNT đang định hướng phát triển rừng trồng theo hướng thâm canh, kinh doanh rừng với luân kỳ dài để sản xuất gỗ lớn nhằm cung cấp nguyên liệu cho ngành công nghệ chế biến gỗ xuất khẩu, tạo giá trị gia tăng cho sản phẩm gỗ rừng trồng.
Cùng với các chính sách của Trung ương, từ năm 2016 đến nay, tỉnh Quảng Trị đã ban hành nhiều cơ chế, chính sách, hợp tác với các tổ chức quốc tế nhằm tập trung phát triển vùng nguyên liệu gỗ rừng trồng, phát triển rừng kinh tế, đẩy mạnh trồng rừng thâm canh theo hướng nâng cao năng suất, chất lượng rừng trồng góp phần khai thác có hiệu quả tiềm năng đất đai. Với sự vào cuộc quyết liệt của cơ quan chuyên môn, các chủ rừng, người dân và chính quyền địa phương trên địa bàn để triển khai các hoạt động phát triển rừng, đặc biệt chú trọng đến phát triển rừng trồng gỗ nguyên liệu. Kết quả trồng rừng của giai đoạn 2016 - 2020 đạt được: 40.779 ha rừng trồng tập trung; trong đó, trồng rừng sản xuất cung cấp gỗ nguyên liệu: 39.026 ha. Ngoài ra, trong giai đoạn từ năm 2016 - 2020 địa bàn còn trồng khoảng 12,7 triệu cây phân tán các loại. Đối với năm 2021, diện tích rừng trồng tập trung đạt toàn tỉnh đạt 10.455 ha, cây phân tán đạt 3,12 triệu cây.
Đặc biệt, tỉnh Quảng Trị đã thực hiện thành công nhiều mô hình chuyển đổi trồng rừng gỗ dăm sang mô hình trồng rừng kinh doanh gỗ lớn có chứng chỉ quản lý rừng bền vững (chứng chỉ FSC). Nhờ vậy, Quảng Trị được đánh giá là một trong những tỉnh đầu tiên tại Việt Nam được cấp chứng nhận quản lý rừng bền vững theo tiêu chuẩn FSC cho các tổ chức, mô hình nhóm hộ gia đình. Đến nay, toàn tỉnh đã có 16.176,2ha rừng trồng Keo được cấp chứng chỉ FSC, trong đó các Hợp tác xã và nhóm hộ gia đình tham gia chứng chỉ là 2.884,6ha. Bên cạnh đó tỉnh đã thiết lập được chuỗi liên kết tiêu thụ gỗ rừng trồng có chứng chỉ FSC với các doanh nghiệp có chứng chỉ CoC như: Công ty Chế biến gỗ Thu Hằng, Công ty Nguyên Phong, Công ty Thương mại Quảng Trị, Công ty Scansia Pacific ký cam kết bao tiêu toàn bộ sản lượng gỗ có chứng chỉ của Hội FSC Quảng Trị nói chung và các Hợp tác xã nói riêng với giá cao hơn với so với giá gỗ không có chứng chỉ từ 10-12%.
Trong giai đoạn này, tỉnh Quảng Trị cũng đã xây dựng Đề án nâng cao chất lượng, phát triển giống cây trồng Lâm nghiệp (Quyết định số 3166/QĐ-UBND ngày 28/12/2018 của UBND tỉnh Quảng Trị). Qua đó, cho thấy cho thấy công tác quản lý giống và chất lượng cây giống trong trồng rừng trên địa bàn tỉnh thường xuyên được quan tâm và chú trọng đúng mức; trên địa bàn đã thường xuyên quan tâm hướng dẫn người dân trong việc chọn giống sản xuất cây trồng lâm nghiệp chất lượng cao; đặc biệt kiên quyết loại bỏ các vườn giống kém chất lượng, thoái hóa, già cỗi, năng suất thấp; xóa bỏ các cơ sở kinh doanh giống cây trồng lâm nghiệp không rõ nguồn gốc, các vườn ươm không chứng minh được nguồn cây mẹ lấy giống; tuyên truyền vận động, tập huấn nâng cao ý thức cho người dân trong việc đưa vào sản xuất các giống có năng suất, chất lượng cao, phù hợp với mục đích sản xuất, kinh doanh rừng trồng và sử dụng nguồn giống để trồng rừng. Hàng năm, các cơ sở sản xuất giống cung cấp khoảng 18 - 20 triệu cây con cho trồng rừng trên địa bàn tỉnh, trong đó chọn được những loài cây trồng lâm nghiệp phù hợp với điều kiện sinh thái của địa phương, gồm các giống Keo lai các dòng BV10; BV16; BV32, BV33, BV73, BV75, TB1, TB7, TB11, AH1, AH7,... nhằm góp phần tăng năng suất và nâng cao chất lượng rừng trồng sản xuất. Những năm gần đây, nhờ vào việc chú trọng đến nguồn gốc, chất lượng giống và áp dụng kỹ thuật canh tác tiến bộ trong kinh doanh phát triển rừng trồng trên địa bàn nên chất lượng rừng trồng nguyên liệu ngày càng được cải thiện tốt, qua đánh giá năng suất bình quân đã đạt từ 20m3/ha/năm trở lên.
Ngoài ra, nhằm nâng cao chất lượng rừng để đạt sản lượng gỗ thương phẩm bằng 80% trữ lượng, trong đó 40% gỗ lớn và 60% gỗ nhỏ, khuyến khích các địa phương, chủ rừng chuyển đổi dần phương thức trồng rừng từ cung cấp nguyên liệu dăm gỗ sang kinh doanh gỗ lớn, với chu kỳ trên 10 năm, để nâng cao tỷ lệ gỗ xẻ có đường kính ≥ 15 cm, đạt 50 - 60%/ha, cung cấp nguyên liệu gỗ cho chế biến xuất khẩu, hạn chế trồng rừng kinh doanh nguyên liệu dăm. Thời gian qua, tỉnh Quảng Trị đã phối hợp với Tổng cục Lâm nghiệp, Trung tâm Khuyến Nông Quốc gia xây dựng thành công nhiều mô hình trồng rừng gỗ lớn và chuyển hóa rừng trồng gỗ nhỏ sang gỗ lớn; các mô hình được Tổng cục Lâm nghiệp đánh giá cao về tính thiết thực và hiệu quả của mô hình, là nơi trình diễn mô hình để tập huấn, tổ chức hội thảo đầu bờ và chia sẽ kinh nghiệm cho các hộ gia đình trong và ngoài tỉnh đến thăm quan, học tập. Giai đoạn 2019 – 2021 được Trung tâm Khuyến nông Quốc gia đầu tư thực hiện dự án “Xây dựng và phát triển mô hình trồng rừng thâm canh gỗ lớn cây Keo lai mô, Keo tai tượng tại một số tỉnh miền Trung” do Trung tâm Khuyến nông tỉnh thực hiện đã trồng được 90ha rừng gỗ lớn cây Keo lai mô, 40ha rừng gỗ lớn cây Keo tai tượng Úc; ngoài ra giai đoạn 2018 – 2022 từ nguồn đầu tư của tỉnh, Trung tâm Khuyến nông đã xây dựng mô hình trên 100ha rừng chuyển hóa từ gỗ nhỏ sang thực hiện gỗ lớn và 26,5ha rừng gỗ lớn cây Keo lai mô; tiếp tục giai đoạn 2022 – 2024 từ nguồn Khuyến nông Quốc gia, Trung tâm Khuyến nông Quảng Trị sẻ xây dựng 3 vườn ươm cây giống chất lượng cao phục vụ giống lâm nghiệp trồng rừng vùng nguyên liệu (đã hoàn thành 1 vườm, còn 2 vườn sẻ thực hiện các năm 2023, 2024). Với mục tiêu hình thành vùng kinh doanh rừng gỗ lớn có năng suất, chất lượng cao nhằm nâng cao giá trị sản xuất, kinh doanh rừng trồng, gắn kết theo chuỗi từ trồng rừng, chế biến và tiêu thụ sản phẩm, tỉnh Quảng Trị đã xây dựng Đề án phát triển rừng trồng kinh doanh gỗ lớn tỉnh Quảng Trị giai đoạn 2019-2025, định hướng đến năm 2030 (Quyết định số 3570/UBND-NN ngày 23/12/2019 của UBND tỉnh Quảng Trị) hình thành và phát triển vùng nguyên liệu gỗ rừng trồng có năng suất, chất lượng cao để đưa tỉnh Quảng Trị trở thành trung tâm cung cấp nguyên liệu, chế biến gỗ rừng trồng của khu vực miền Trung nhằm nâng cao giá trị sản xuất, kinh doanh rừng trồng; gắn kết theo chuỗi từ trồng rừng, chế biến và tiêu thụ sản phẩm để gia tăng giá trị lâm sản hàng hóa; góp phần thực hiện thành công đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả, khả năng cạnh tranh và phát triển bền vững gắn với xây dựng nông thôn mới và hoàn thành đề án vùng nguyên liệu gỗ rừng trồng phục vụ chế biến và xuất khẩu của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn giai đoạn 2022 - 2025 (Đề án 1088/QĐ-BNN-KTHT ngày 25/3/2022 của Bộ Nông nghiệp và PTNT).
Để tiếp tục thực hiện các đề án về phát triển vùng nguyên liệu gỗ rừng trồng tỉnh Quảng Trị định hướng trong giai đoạn 2021-2025, diện tích rừng trồng được cấp chứng chỉ từ 26.000-28.000 ha, đến năm 2030 là khoảng 30.000 ha. Do đó để thực hiện tốt nhiệm vụ này, tỉnh Quảng Trị đã đề ra một số giải pháp, chính sách như sau:
(1) Tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng như phát thanh, truyền hình, internet, báo chí, tập san chuyên ngành bằng cách đưa các thông tin liên quan đến hiệu quả của phát triển rừng, trồng gỗ lớn, phát triển vùng nguyên liệu gỗ rừng trồng có chứng chỉ FSC khuyến cáo chủ rừng sử dụng nguồn giống có năng suất, chất lượng trong trồng rừng.
(2) Nhân rộng và phát triển các mô hình liên kết sản xuất với mục tiêu gắn kết chặt chẽ sản xuất với thị trường; tăng cường vận động tuyên truyền và nhân rộng các mô hình liên kết sản xuất theo hình thức liên doanh, liên kết, từng bước hình thành vùng sản xuất nguyên liệu gỗ rừng trồng tập trung có quy mô diện tích lớn để tạo điều kiện thuận tiện cho hoạt động đầu tư cơ sở hạ tầng, chế biến, thực hiện quản lý rừng bền vững, đánh giá cấp chứng chỉ rừng FSC.
(3) Khuyến khích thị trường trong tỉnh, quảng bá sản phẩm, mở rộng trọng tâm liên kết với các vùng động lực trong nước, phát triển các Hợp tác xã sản xuất đồ mộc dân dụng, thủ công mỹ nghệ và tham gia chuỗi liên kết sản xuất với các cơ sở chế biến. Hỗ trợ một số doanh nghiệp xuất khẩu gỗ và đồ gỗ tham gia các hội chợ quốc tế, đẩy mạnh sản xuất theo hướng tinh, sâu phục vụ xuất khẩu, đáp ứng thị trường khu vực và xuất khẩu sang EU, Mỹ...
(4) Huy động và gắn kết các nguồn lực, lồng ghép các chương trình, dự án, đề án để nâng cao hiệu quả trong công tác phát triển rừng và vùng nguyên liệu gỗ rừng trồng có chứng chỉ FSC.
(5) Tổng kết và chuyển giao các tiến bộ khoa học kỹ thuật về thâm canh rừng gỗ lớn, mô hình có hiệu quả. Đưa vào sử dụng những giống mới (các loài Keo) có năng suất cao, chất lượng gỗ tốt, có sức chống chọi, thích ứng với các điều kiện bất lợi của thời tiết cho công tác trồng rừng. Đẩy mạnh hoạt động của hệ thống khuyến lâm, nhất là khuyến lâm cơ sở để chuyển giao các tiến bộ kỹ thuật thâm canh rừng gỗ lớn đến các chủ rừng.
(6) Thực hiện cơ chế, chính sách, hỗ trợ cây giống Keo lai nuôi cấy mô, vật tư phân bón để phát triển vùng nguyên liệu gỗ rừng trồng chất lượng cao tiến tới được cấp chứng chỉ quản lý rừng bền vững FSC (theo Nghị quyết quy định chính sách hỗ trợ phát triển cây trồng vật nuôi tạo sản phẩm chủ lực có lợi thế cạnh tranh trên địa bàn tỉnh Quảng Trị giai đoạn 2022-2026 đã được HĐND tỉnh Quảng Trị phê duyệt tại Nghị quyết 162/2021/NQ-HĐND ngày 09/12/2021).
Đặc biệt, nhằm định hướng đầu tư, quản lý, bảo vệ, phát triển rừng, sản xuất kinh doanh lâm nghiệp bền vững trong thời gian tới; phát triển ngành lâm nghiệp tương xứng với tiềm năng, khắc phục những hạn chế còn tồn tại, góp phần thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh; phát huy, khai thác tốt các nguồn lực, lợi thế để lâm nghiệp trở thành ngành kinh tế chủ lực, hiện thực hóa Nghị quyết của Đại hội tỉnh Đảng bộ, đưa Quảng Trị thành “Trung tâm vùng nguyên liệu gỗ rừng trồng của khu vực miền Trung”. Hiện nay, tỉnh Quảng Trị đang triển khai xây dựng “Đề án phát triển lâm nghiệp bền vững tỉnh Quảng Trị giai đoạn 2022-2026, định hướng đến năm 2030” để đưa vào triển khai thực hiện.
Chúng tôi tin rằng với những kết quả mà ngành lâm nghiệp tỉnh Quảng Trị đã làm được trong thời gian qua cùng với sự hỗ trợ, giúp đỡ của Bộ Nông nghiệp và PTNT, Tổng cục Lâm nghiệp, các tổ chức quốc tế và sự phấn đấu của tỉnh Quảng Trị trong thời gian tới thì các mục tiêu về phát triển rừng trồng gỗ lớn gắn với thực hiện chứng chỉ FSC phục vụ chế biến và xuất khẩu trên địa bàn tỉnh Quảng Trị sẽ thực hiện thành công và đạt hiệu quả mong muốn./.
Phan Ngọc Đồng
Trung tâm Khuyến nông tỉnh Quảng Trị
Trung tâm Khuyến nông tỉnh Quảng Trị
Giải cầu lông Khuyến nông mở rộng chào mừng kỷ niệm 30 năm...
Tọa đàm 8/3/2023 và Hưởng ứng tuần lễ áo dài của...
Hoạt động Team Building tại Mũi Si - Vĩnh Linh
Hoạt động Đoàn Thanh niên TTKN " Trở về nguồn thăm quan di...
Công đoàn CSTV Trung tâm Khuyến nông tỉnh Quảng Trị ra quân...
