* Tác dụng của việc bón đúng thời điểm:
Giai đoạn tượng khối sơ khởi (đứng cái) rất quan trọng, vì giai đoạn này có thời gian rất ngắn để bước vào phân hoá đòng, hình thành các gié, các hoa tạo nên các hạt lúa và bông lúa, quyết định số hạt lúa trên bông. Cho nên phải xác định đúng thời điểm để bón phân nhằm cung cấp kịp thời dinh dưỡng cho quá trình phân hoá, giúp cho việc phân chia gié và hoa lúa được nhiều nhất. Việc bón phân muộn giai đoạn này là số gié và số hoa đã phân chia xong nên bón phân chỉ có tác dụng nuôi đòng, lúc này bón phân không thể thêm được hạt và gié hoa. Trong giai đoạn cây lúa từ đứng cái, làm đòng đến khi chín, cần cung cấp đầy đủ dinh dưỡng để cây vận chuyển tích luỹ vào hạt, tạo nhiều hạt chắc. Vì vậy, bón phân đón đòng đúng thời điểm, đúng lượng là rất cần thiết để có được số hạt/bông nhiều, hạt chắc/bông cao là cơ sở cho việc tăng năng suất cây lúa.
* Cách nhận biết và thời điểm bón:
1. Căn cứ vào thời gian sinh trưởng của giống và số ngày sau gieo.
Mặc dù thời gian sinh trưởng và phát triển của cây lúa khác nhau tùy vào giống nhưng các giống lúa đều có 2 giai đoạn tương đương nhau đó là thời gian từ tượng đòng đến trổ là 25 ngày và thời gian từ trổ đến chín cũng kéo dài 25 ngày. Như vậy thời điểm bón phân được xác định bằng cách lấy thời gian sinh trưởng của cây lúa trừ đi 50 ngày.
Ví dụ với giống lúa ngắn ngày có TGST 105 ngày thì thời điểm bón sẽ là 105 trừ 50 bằng 55 ngày sau gieo.
Tuy nhiên việc căn cứ vào TGST để bón chỉ đúng trong trường hợp thời tiết thuận lợi, kỹ thuật canh tác đồng bộ. Nếu thời tiết bất thuận như mưa rét kéo dài đầu vụ hoặc đất xấu, canh tác kém cây sinh trưởng không tốt thì ngoài căn cứ này phải kết hợp thêm 2 căn cứ sau đây để xác định đúng thời điểm bón.
2. Căn cứ vào hình thái cây lúa
Có thể quan sát 1 số đặc điểm: Cây lúa có sự biến đổi rõ rệt như tròn khóm, thân cứng, các lá đứng, hai cổ lá trên cùng bằng nhau, gần chóp lá lúa có hiện tượng thắt eo, ruộng lúa ngả màu vàng chanh.
Để đảm bảo cho cây lúa ngả màu vàng chanh vào thời điểm bón đón đòng thì khi được 32 -35 ngày sau gieo (đối với những giống lúa ngắn ngày) tiến hành cắt nước để cây lúa không đẻ nhánh nữa (vì toàn bộ lúc này các chồi mọc thêm đều vô hiệu), đồng thời việc cắt nước cũng giúp cho lá lúa chuyển sang trạng thái đứng cái nhằm giúp cây đón được nhiều ánh sáng, quang hợp tốt hơn, ít sâu bệnh hơn.
3. Căn cứ vào trạng thái đòng (bóc đòng để kiểm tra)
Bóc dảnh cái của cây lúa thấy 2,5 đốt, đòng dài 1- 2mm (đòng cứt gián) thì bón phân ngay ở giai đoạn này là chính xác nhất.
* Lượng phân bón đón đòng: Tùy theo từng chân ruộng để xác định số lượng phân bón. Thông thương, nếu bón phân đơn, lượng bón dao động cho 1 sào 500m2 Đạm Urê từ 1 - 2kg, Kali clorua từ 5 - 6kg. Có những ruộng tốt, lá xanh đậm, thừa đạm thì giai đoạn này giảm lượng đạm về mức tối thiểu.
- Lưu ý:
+ Không xác định số lượng phân bón trước mà phải thăm đồng nhìn màu lá, và tình hình sinh trưởng của lúa ruộng mình từ đó mới đưa ra lượng phân bón cụ thể cho từng ruộng.
+ Giai đoạn lúa đứng cái, làm đòng - trỗ rất mẫn cảm với các đối tượng sinh vật gây hại, ở giai đoạn này bà con nông dân cần thường xuyên thăm đồng, phát hiện và phòng trừ kịp thời một số đối tượng: sâu cuốn lá, rầy nâu, rầy lưng trắng, bệnh đạo ôn, bệnh khô vằn, chuột… Đảm bảo duy trì mực nước trong ruộng 3 - 5cm để thuận lợi cho cây lúa đẻ nhánh, làm đòng, trổ bông.
Ở giai đoạn làm đòng cây lúa cần tích lũy nhiều dinh dưỡng để nuôi đòng do đó cây lúa có nhu cầu rất cao. Tuy nhiên, việc bón phân cũng cần lưu ý một số vấn đề đó là bón vừa đủ. Sử dụng kết hợp đạm với kali, có tác dụng kích thích quá trình vận chuyển chất dinh dưỡng về hạt, làm chắc hạt, sáng hạt, làm cứng cây, cứng dảnh, tăng năng suất và chất lượng gạo. Bên cạnh bón đủ các nguyên tố đa lượng N, P, K có thể phun thêm phân bón lá để bổ sung các nguyên tố trung và vi lượng góp phần tăng khả năng chống chịu cho cây. Điều quan trọng là xác định đúng thời điểm bón phân đón đòng sẽ đảm bảo cung cấp đủ dinh dưỡng ngay từ ban đầu cho cả dảnh cái và các dảnh con trong quá trình phân hoá đòng và nuôi đòng, giúp đảm bảo số hạt trên bông tối đa nhất, cho bông to, cây lúa giữ được bộ lá xanh bền, số hạt chắc sẽ nhiều hơn, hạn chế được sự đổ ngã, những chồi vô hiệu sẽ không nhiều và cũng hạn chế được sự bùng phát của các loại dịch hại. mang lại năng suất và hiệu quả cao.
Lê Tú - Trung tâm Khuyến nông Quảng Trị
Trung tâm Khuyến nông tỉnh Quảng Trị
Giải cầu lông Khuyến nông mở rộng chào mừng kỷ niệm 30 năm...
Tọa đàm 8/3/2023 và Hưởng ứng tuần lễ áo dài của...
Hoạt động Team Building tại Mũi Si - Vĩnh Linh
Hoạt động Đoàn Thanh niên TTKN " Trở về nguồn thăm quan di...
Công đoàn CSTV Trung tâm Khuyến nông tỉnh Quảng Trị ra quân...
